Orhan Pamuk’un ‘’Yeni Hayat’’ adlı romanının giriş cümlesidir.
peki sizce,
İnsanın okuduğu bir kitap hayatını gerçekten değiştirebilir mi?
Bu soru bana varoluşçuluk felsefesi ile ilgili tartışmaları hatırlatır. Varoluşçuluk felsefesinde özellikle Jean Paul Sarter’ın ‘’varoluş özden önce gelir’’ ya da ‘’insan özgür olmaya mahkumdur’’ gibi sözleri bu bağlamda ele alınabilir. Marksistler bu söze karşı çıkmışlardır o dönem, insanlar bağlı bulunduğu sınıflardan ayrı, sadece birey olarak düşünülemez diye. Yani Sarter’ı dolayısıyla varoluşçuluk akımını sınıfları görmezden gelmek ile suçlamışlardır. Ben bu konudaki seçimimde siyah-beyaz ayırımına gitmeyip, hayatın gri alanında kalmayı daha doğru buluyorum. Evet, insanın ait olduğu sınıftan ayrı düşünülmesi beklenemez ama %100 bulunduğu sınıfa bağımlıdır da diyemeyiz, kendini farklı kılabilir.
Dolayısıyla ‘’İnsanın hayatını okuduğu bir kitap değiştirebilir mi?’’ sorusuna tekrar dönersek, bir insanın okuduğu kitap hayatını doğrudan değiştirebilir mi bilmiyorum ama dolaylı yoldan değiştirebileceğini ve hayata dair, topluma dair, siyasi düşüncelere dair vs. birçok alanda insanın hayatına etki edebileceğini kendi hayatımdan bire bir biliyorum.
İşte bu yazım düşüncelerime, hayata bakışıma etki eden, belki hayat koşullarımı doğrudan değiştirmeyen ama fikri anlamda beni baştan yaratan, zihnimi olabildiğince açan başlıca başucu kitaplarım için yazıldı. Siyasi-politik-toplumsal-tarihi tüm olgulara bakış açımı bu kitaplara borçluyum desem herhalde abartmış olmam. Türkiye ve dünyada olmuş olan tüm olaylara, olacak olanlara bu kitapların bana kazandırdıklarının penceresinden bakıyorum her seferinde.
İşte benim açımdan zihin açan kitapların bir kaçının isimleri ve kısaca içerikleri;
1) Paradigmanın İflası-Fikret Başkaya
Fikret Başkaya’nın çok güzel bir kitabıdır, Fikret hoca bu kitap yüzünden hapiste yattı maalesef. Kitap Türkiye’deki hemen-hemen herkesin ya bilmediği ya da yanlış bildiği resmi tarih yalanlarını bir-bir anlatıyor. Hem de vicdanlı bir aydının gözüyle ve müthiş birikimi ile anlatıyor bunları. Tarafsız bir gözle okuyan ya da tarafsız olmaya gerek yok, vicdanı ile okuyan herkes bu ülkede nelerin yapıldığını, aynı tas aynı hamam diye devam etmek isteyenlerin zihniyetini bir-bir ortaya çıkarıyor. Eminim içinde hacminden çok daha fazla şey barındıran bir kitap. Hararetle okumanızı tavsiye ederim.
2) Düşünce Tarihi-Orhan Hançerlioğlu
Dünya felsefe tarihini anlatan çok güzel bir eser. İlk düşünürlerden başlayarak 20.y.y felsefesinin bir kısmınıda anlatan (ilkçağ felsefesi, ortaçağ felsefesi, islam felsefesi, modern felsefe) çok değerli bir çalışma. Yalnız düşünce tarihini Marksist bir bakış açısı ile incelemekte, o yüzden belki bu kitabı okumadan önce bir ön-okuma olarak Macit Gökberk’in ‘’felsefe tarihi’’ ya da Selahattin Hilav’ın ‘’100 soruda felsefe’’ adlı kitapları okunsa çok daha yararlı olabilir.
3) Aydınlar Üzerine-Jean Paul Sarter
Sarter’ın aydın kimdir, aydın nedir, aydının sınıfsal kökeni neye dayanır,tavrı nasıl olmalıdır, aydın nasıl tavır almalıdır gibi sorulara cevap niteliğinde olan çok yararlı bir kitaptır. Aydın olmanın kolay bir şey olmadığını bu kitabı okuyunca anlayacaksınız. Aydın her zaman tetikte olmalı, ezbere dayanmamalı, araştırmalı, günün koşullarına göre zor olanı yapmalıdır. Aydın her zaman rahatsız edendir ve düşünce olarak, vicdan olarak rahatsız olandır. Günün koşullarına göre tavır almayan ‘’vicdanın sesidir’’ aydın. Bu kitabı okuyunca çoğu zaman ‘’aydın’’ diye televizyonlara çıkan şaklabanlardan nefret edeceksiniz. İktidar şakşakçılığıyla aydın olunmayacağını bir kez daha hatırlayacaksınız.
4) Dine Karşı Din-Ali Şeriati
Sevgili Ali Şeriati’nin en bilinen kitabıdır. Şeriati bu kitapta ilkin gerçek kendi deyimiyle ‘’tevhid’’ dinin özelliklerini ve zahiri dinin yine kendi deyimiyle ‘’şirk’’ dininin özelliklerini çok güzel bir şekilde anlatıyor, aralarındaki farklara değiniyor. Ayrıca egemenlerin işlerine geldiğinde dini nasıl kullandıklarını, aynı zamanda ‘’Allah’ı gökyüzüne nasıl hapsettiklerini’’ çok güzel bir şekilde anlatıyor. Her Müslümanım diyen insanın okuması gereken bir kitap bence, böylece din tacirlerini, dini siyasete alet edenleri, yobazları, din adı altında insanların nasıl sömürüldüklerini çok güzel bir şekilde görmemizi sağlayacaktır. Ayrıca her sol-sosyalist düşünceye sahip insanın da okuması gerek diye düşünüyorum, çünkü gerçek(tevhid) dinin nasıl devrimci özelliklere sahip olduğunu bu kitabı okuduklarında onlar da görecekler.
5) Dans Edemeyeceksem Bu Benim Devrimim Değildir-Emma Goldman
Ünlü anarşist hatip Emma Goldman’ın makalelerinden oluşan güzel bir çalışma. Vatanseverlik, milliyetçilik, cinsiyetçilik gibi kavramların saçmalıklarını aynı zamanda içeriklerinin de ne kadar gereksiz olduğunu çok güzel bir şekilde anlatır. Bunun yanında özgürlük, mülkiyet ve devlet hakkında da çok güzel tespitleri mevcuttur. Ayrıca ülkemizdeki her kadının bu kitabı okuması gerektiği düşüncesindeyim. Böylece erkek egemen zihniyetle nasıl savaşmaları gerektiği konusunda daha canlı olabilirler, sadece söylem düzleminde değil, eylem konusunda da erkek-kadın eşitliği ile ilgili sağlam tespitleri mevcut. Aynı zamanda bu konuda kadınların kaçınması gereken tavırları da çok güzel anlatır sevgili anarşist yazarımız.
Bu yazının devamı niteliğinde olan tavsiyeler gelecektir. İyi okumalar.
Hasan ÇATIR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder